1 marca 2017 r. w życie weszło wiele istotnych zmian, które zaostrzają rzeczywistość księgową. Została powołana Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Ponadto zmianie uległy dotychczasowe sankcje karne i karnoskarbowe. Które zmiany są szczególnie istotne dla przedsiębiorców? Większość przedsiębiorców prawie codziennie wystawia lub otrzymuje faktury za świadczone usługi lub sprzedaż towarów. Może dojść do sytuacji, gdy wystawiona faktura będzie zawierać błędy. W takim przypadku według przepisów księgowych, nazywana jest nierzetelną fakturą. Czym jest taki dokument i co grozi przedsiębiorcy za jego wystawienie?
Nierzetelne faktury – czym jest w praktyce?
Nierzetelne faktury to dokumenty niezgodne z rzeczywistością, ale w przepisach Kodeksu Karnego Skarbowego, nie istnieje definicja nierzetelnego wystawienia faktury. Dlatego zastosowanie znajduje tu art. 53. par. 22. Kodeksu Karnego Skarbowego, który dotyczy nierzetelnego prowadzenia ksiąg przychodów i rozchodów. Jednak wystawienie faktury, która jest niezgodna z rzeczywistością, może stwarzać dwie sytuacje:
- gdy w wystawionej fakturze wykazana została sprzedaż towaru lub usługi, ale nie miała ona miejsca w rzeczywistości – tzw. faktura pusta
- wykazane w dokumencie zdarzenie (sprzedaż) miało miejsce, jednak dane szczegółowe nie są zgodne z rzeczywistością, np. data sprzedaży, ilość produktów lub cena – tzw. faktura nierzetelna. Natomiast nieprawidłowa stawka VAT lub nieuzasadnione zastosowanie zwolnienia przez przedsiębiorcę, nie jest zaliczane do nierzetelnych faktur, ale do wadliwych.
Nierzetelne faktury – jakie kary grożą przedsiębiorcy za wystawienie?
Nierzetelne faktury są traktowane jako przestępstwo skarbowe, a karze podlega osoba, która je wystawiła. Jednak w przypadku, gdy w procederze brały udział jeszcze inne osoby, to również podlegają one odpowiedzialności karnej. Takim przykładem może być wydanie pracownikowi polecenia wystawienia takiej faktury przez szefa – to tzw. sprawstwo przez podżeganie. Kodeks Karny Skarbowy przewiduje najcięższe kary wyłącznie dla osób, które świadomie wystawiły nierzetelną fakturę. W przypadku, gdy dokument został wystawiony w wyniku pomyłki lub nieświadomości, że stan na fakturze jest inny niż w rzeczywistości , nie można mówić o świadomym złamaniu prawa. Nowelizacja Kodeksu Karnego z dn. 10 lutego, znacznie zaostrzyła kary dla osób, które świadomie wystawiają nierzetelne faktury lub posługują się nimi. Kary za to przestępstwo kształtują się następująco:
Za podrobienie, przerobienie oraz posługiwanie się fałszywą fakturą – 6 – 8 lat w przypadku, gdy celem takiego działania jest niewłaściwy wymiar podatku lub uzyskanie jego zwrotu.
W przypadku, gdy suma należność z fałszywych faktur przekroczy 5 mln zł lub osoba wykorzysta te dokumenty w procederze generowania stałego źródła dochodu – 3 – 15 lat pozbawienia wolności.
W przypadku, gdy kwota fałszywych faktur przekroczy 10 mln zł – od 5 lat do 25 lat więzienia.
Wystawienie lub uzyskanie fałszywych faktur może mieć znaczenie dla ustalenia wysokości podatku lub uzyskania jego zwrotu:
- gdy kwota wynosi więcej niż 200 tys. zł – od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności
- gdy kwota wynosi więcej niż 5 mln zł – od 3 lat do 15 lat pozbawienia wolności
- gdy kwota wynosi więcej niż 10 mln zł – do 25 lat pozbawienia wolności
Za wyżej wymienione przestępstwa, sąd może nałożyć na sprawcę karę grzywny do 3000 stawek dziennych, czyli do 6 mln zł – w połączeniu z karą pozbawienia wolności. Zmiany zostały wprowadzone również w Kodeksie Karnym Skarbowym, według których za wystawienie nierzetelnej faktury oraz posługiwanie się takim dokumentem, sąd może orzec karę grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych lub minimum rok pozbawienia wolności. W niektórych przypadkach może połączyć obie kary jednocześnie.
