Czy wierzytelności nieściągalne od kontrahenta możemy zawsze zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, a jeżeli tak to w jakiej wysokości?
Zarówno w odniesieniu do podatku od dochodów osób fizycznych jak i osób prawnych istnieje możliwość zaliczenia wierzytelności nieściągalnych do kosztów uzyskania przychodów.
Można to zrobić jednak tylko w sytuacji spełnienia konkretnych warunków.
Co do zasady, za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wierzytelności odpisanych jako nieściągalne.
Wyjątek stanowią jednak wierzytelności odpisane jako nieściągalne, które uprzednio zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w ściśle określony sposób.
JAK DOKUMENTOWAĆ OWĄ NIEŚCIĄGALNOŚĆ?
Zarówno ustawa o PIT, jak i ustawa o CIT, przewidują ten sam katalog sposobów dokumentowania faktu nieściągalności wierzytelności.
Są nimi m.in. postanowienie organu egzekucyjnego o nieściągalności, które powinno być uznane odpowiednio przez wierzyciela a także postanowienia sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy np. majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania. Może to być również postanowienie sądu o zakończeniu postępowania upadłościowego albo umorzeniu go z precyzyjnie wskazanych przyczyn w ustawach podatkowych.
Niezależnym dokumentem od procedowania w Sądzie może być również protokół sporządzony przez podatnika stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
Podkreślenia wymaga, że przedstawiony katalog sposobów dokumentowania faktu nieściągalności wierzytelności jest katalogiem zamkniętym.
Oznacza to, że inne dokumenty niż wskazane powyżej nie mogą stanowić podstawy uznania danej wierzytelności za nieściągalną.
Tym samym nie można zaliczyć jej do kosztów uzyskania przychodów.
CZY TERMIN PRZEDAWNIENIA MA NA TO WPŁYW?
Co więcej, wierzytelności nieściągalne możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jedynie do daty ich przedawnienia.
Wynika to z ogólnej zasady obowiązującej na gruncie prawa podatkowego, zgodnie z którą za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wierzytelności odpisanych jako przedawnione.
Przedawnienie wierzytelności należy rozumieć zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego.
Zasadniczo termin przedawnienia wynosi sześć lat.
Z kolei dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.
Należy jednak pamiętać, że przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy przedawnienia.
Warto również wspomnieć o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 31 października 2018 roku (III SA/Wa 42/18).
Zgodnie z nim do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć tylko te wierzytelności nieściągalne i umorzone, które uprzednio na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy o PIT zostały zarachowane jako przychody należne.
Skoro zatem jako przychód należny zarachowana zostaje wierzytelność netto, nieobejmująca należnego podatku VAT, to zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlega oczywiście ta zarachowana część wierzytelności.
Powyższe stanowisko potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 lipca 2019 roku (II FSK 2841/17).
Zgodnie z nim podatnik nie może zaliczyć do kosztów wartości nieściągalnej i umorzonej wierzytelności w kwocie brutto.
Podsumowując, wierzytelności nieściągalne możemy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko gdy spełnią określone wymogi ustawowe.
Jednocześnie pamiętajmy, że w sytuacji, gdy w wierzytelności nieściągalnej zawarty jest VAT, do kosztów uzyskania przychodów zaliczamy jedynie wierzytelność w kwocie netto.
POLECAMY RÓWNIEŻ:
Kontrola podatkowa
